Όλα τα πιο πάνω συμπτώματα και ακόμη περισσότερα παρουσιάζονται σε ασθενείς που υποφέρουν από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα (IBS-C) ή χρόνια λειτουργική δυσκοιλιότητα (CC).
Αυτές οι ενδείξεις έχουν επικυρωθεί από αρκετές έρευνες, πολλές από τις οποίες έχουν επίσης αποδείξει ότι η ποιότητα ζωής των ασθενών με IBS-C μειώνεται (σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με διάρροια (IBS-D)).
Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα (IBS-C) και η χρόνια λειτουργική δυσκοιλιότητα (CC) είναι δύο από τις πιο συχνές δυσλειτουργίες του γαστρεντερικού συστήματος. Και στις δύο περιπτώσεις τα άτομα υποφέρουν από δυσκοιλιότητα, ωστόσο οι δύο διαταραχές ταυτοποιούνται με βάση διαφορετικά κριτήρια και θεωρητικά θα πρέπει να αλληλοαποκλείονται. Στην πράξη όμως οι δύο παθήσεις δύσκολα διαχωρίζονται τις περισσότερες φορές. Παρόλα αυτά, για τον διαχωρισμό τους εφαρμόζονται οι ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές.
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα (IBS-C)
Κριτήρια (Ρώμης IV )
Κοιλιακό πόνο μία μέρα την εβδομάδα κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια των τελευταίων 3 μηνών, με συμπτώματα που έχουν αρχίσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν από τη διάγνωση. Ο πόνος θα πρέπει επίσης να σχετίζεται με δύο από τα ακόλουθα συμπτώματα:
- πόνος που σχετίζεται με την αφόδευση
- αλλαγή στην συχνότητα των κοπράνων
- αλλαγή στην σύσταση των κοπράνων
Χρόνια λειτουργική δυσκοιλιότητα
Κριτήρια (Ρώμης IV )
Πόνος και/ή φούσκωμα, αλλά αυτά δεν είναι τα κυρίαρχα συμπτώματα. Το κύριο σύμπτωμα είναι η δυσκοιλιότητα η οποία περιλαμβάνει τέντωμα του ορθού, στρογγυλά ή σκληρά κόπρανα, τρείς ή λιγότερες αυθόρμητες κινήσεις του εντέρου, αίσθηση ατελούς κένωσης, αίσθηση απόφραξης του παχέως εντέρου και χειροπρακτικούς χειρισμούς για την επίτευξη της αφόδευσης.
Υπάρχουν πάρα πολλοί μύθοι σχετικά με την δυσκοιλιότητα, τί είναι αυτό που την προκαλεί ή τί την ανακουφίζει και οι ασθενείς συνήθως γεμίζουν με πολλές πληροφορίες χωρίς να ξέρουν αρκετές φορές τι από όλα να πιστέψουν. Δοκιμάζουν διάφορες μεθόδους οι οποίες πολλές φορές είναι ανεπιτυχείς δυσχεραίνοντας έτσι το αίσθημα της δυσφορίας, της απόγνωσης ή ακόμη τις τάσεις για κατάθλιψη.
Σε μία έρευνα που δημοσιεύτηκε από τους Massimo B. Et al, “Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και Χρόνια Δυσκοιλιότητα: Αλήθειες και Μύθοι” οι ερευνητές επικεντρώνονται σε συχνές εσφαλμένες αντιλήψεις που περιστρέφονται γύρω από την δυσκοιλιότητα. Έχουμε επιλέξει να συζητήσουμε τις 7 πιο συνηθισμένες, ευελπιστώντας να ξεκαθαρίσουμε και μερικές από τις δικές σας .
1 - Πρέπει να έχω καθημερινή κίνηση εντέρων.
Αυτή είναι μία λανθασμένη αντίληψη η οποία επιφέρει μεγάλο άγχος σε πολλά άτομα. Η κίνηση των εντέρων διαφέρει από άτομο σε άτομο και επίσης πρέπει να γνωρίζετε ότι κάποια πιθανή μείωση στη συχνότητα των κινήσεων του εντέρου δεν καθιστά αυτόματα κάποιον δυσκοίλιο. Μπορείς να μελετήσεις την Κλίμακα Αξιολόγησης Σύστασης Κοπράνων κατά Bristol στην ιστοσελίδα μας στην ενότητα των Πηγών για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υγιή συχνότητα και σύσταση των κοπράνων.
2 - Η δυσκοιλιότητα αυξάνει τις πιθανότητες καρκίνου του παχέως εντέρου.
Εκτενής έρευνες και στατιστικές αναλύσεις από πολλές έρευνες δεν έχουν δείξει καμία αύξηση στις περιπτώσεις με καρκίνο του παχέως εντέρου στους ασθενείς με δυσκοιλιότητα. Αυτό το άρθρο συνιστά επίσης ότι οι άσκοπες κολονοσκοπήσεις σε άτομα που πάσχουν από δυσκοιλιότητα αλλά δεν έχουν άλλα συμπτώματα που να σηματοδοτούν καρκίνο του παχέως εντέρου θα πρέπει να αποφεύγονται.
3 - Η κατανάλωση εσπεριδοειδών φρούτων προκαλεί δυσκοιλιότητα.
Υπάρχει μία κοινή αντίληψη ότι τα εσπεριδοειδή φρούτα προκαλούν δυσκοιλιότητα και επίσης συνιστώνται μερικές φορές για να σταματήσουν την διάρροια στους ασθενείς. Στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί καθώς τα εσπεριδοειδή φρούτα περιέχουν πολλές πηκτίνες (τόσο στο εσωτερικό όσο και στη φλούδα τους). Οι πηκτίνες είναι δύσπεπτες αλλά διαλυτές ίνες οι οποίες βοηθούν στην δυσκοιλιότητα αντί να τη χειροτερεύουν. Το ένα και μοναδικό φρούτο που πρέπει να αποφεύγετε στις περιπτώσεις της δυσκοιλιότητας είναι η μπανάνα, ειδικά όταν είναι ωμή και πράσινη. Οι πράσινες μπανάνες περιέχουν πολλές τανίνες και resistant starch κάτι που μπορεί να συμβάλει στην δυσκοιλιότητα εμποδίζοντας τις εκκρίσεις του εντέρου και την κίνηση της τροφής μέσα στα έντερα (περισταλτισμός).
4 - Η κατανάλωση αρκετών φυτικών ινών και υγρών βοηθάει στην δυσκοιλιότητα.
Οι ίνες είναι μία περίπλοκη υπόθεση καθώς η κατανάλωση επιπλέων ινών έχει αποδειχτεί ότι βοηθάει σε ορισμένες περιπτώσεις ενώ σε άλλες παροξύνει τα προβλήματα. Έχουμε στο πλάνο μας να αφιερώσουμε ένα μικρό blog post αποκλειστικά για τις ίνες για να παρουσιάσουμε τα γεγονότα και να ξεδιαλύνουμε μερικές απορίες σχετικά με αυτό το θέμα.
Ορισμένα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι διαλυτές ίνες όπως το ψύλλιο και το γκουάρ βοηθούν σημαντικά ορισμένα άτομα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα, ενώ από την άλλην οι αδιάλυτες ίνες, όπως είναι το πίτουρο για παράδειγμα, μπορεί ακόμη και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα ορισμένων ασθενών.
Όταν μιλάμε για ίνες θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το είδος και την αιτία της δυσκοιλιότητας. Για παράδειγμα, στους ασθενείς στους οποίους τα κόπρανα χρειάζονται αρκετό χρόνο για να περάσουν μέσα από το έντερο, οι επιπλέον ίνες φαίνεται πως δυσχεραίνουν την κατάσταση τους καθώς υπάρχει η πιθανότητα να επιβραδύνουν την κίνηση του παχέος εντέρου ακόμη περισσότερο και να αυξήσουν επίσης και τον όγκο των κοπράνων δυσκολεύοντας τα κινηθούν ακόμη περισσότερο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να είμαστε προσεκτικοί όταν καταναλώνουμε τις ίνες. Ανατρέξτε για περισσότερες, χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τις ίνες στην low FODMAP διατροφή στο ανερχόμενο μας post.
Επιπρόσθετα, πολλοί άνθρωποι που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα πιέζουν τον εαυτό τους να καταναλώνει περισσότερο από 2 λίτρα νερό ημερησίως νομίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα ανακουφιστούν από τα συμπτώματα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η αυξημένη κατανάλωση νερού έχει κάποια σημαντική επίδραση στη σύσταση των κοπράνων ή στην συχνότητα με την οποία επισκέπτεται κανείς τουαλέτα.
5 - Η επανειλημμένη χρήση καθαρτικών προκαλεί προβλήματα υγείας, αλλά και εξάρτηση από αυτά.
Η χρήση των καθαρτικών δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει εξάρτηση αυτή καθεαυτή καθώς αυτά τα συστατικά δεν διασχίζουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό για να φτάσουν μέχρι τον εγκέφαλο.
Εν τούτοις, μπορεί να προκύψει ανοχή σε αυτά με την πάροδο του χρόνου αλλά για τους περισσότερους ασθενείς δεν υπάρχει καμία συσχέτιση ανάμεσα στην παρατεταμένη χρήση των καθαρτικών και την ανάγκη για μεγαλύτερη δόση με την πάροδο του χρόνου.
6 - Η φυτική φαρμακευτική αγωγή και τα συμπληρώματα είναι καλύτερες και ασφαλέστερες εναλλακτικές μέθοδοι για την θεραπεία της δυσκοιλιότητας.
Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο ζήτημα και οι ασθενείς θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί καθώς εμπεριέχει αρκετούς κινδύνους. Υπάρχει η τάση ότι ό,τιδήποτε προέρχεται από βότανα είναι υγιεινό και ωφέλιμο (ή τουλάχιστον δεν προκαλεί οποιαδήποτε ζημιά εάν είναι φυτικό) σε σύγκριση με άλλα φάρμακα. Αυτό κάνει τον κόσμο να μην σκέφτεσαι τις πιθανές αλληλεπιδράσεις που μπορεί να υπάρξουν με την φαρμακευτική αγωγή που ήδη ακολουθούν. Επίσης, οι άνθρωποι τείνουν να ξεχνούν ότι τα φυτικά φάρμακα δεν ελέγχονται και έτσι δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την προέλευση τους, τον τρόπο δράσης τους και την αποτελεσματικότητα τους ή ελεγμένες έρευνες που να δίνουν πληροφορίες για το πόσο ασφαλείς είναι οι αγωγές αυτές. Να γνωρίζετε ότι υπάρχουν πάντοτε κίνδυνοι όταν ακολουθείτε κάποια φαρμακευτική αγωγή χωρίς αυτή να επιβλέπεται από κάποιο ειδικό.
7 - Η έλλειψη σωματικής άσκησης είναι η ρίζα του προβλήματος.
Σίγουρα η φυσική άσκηση βοηθάει την κίνηση του εντέρου, για αυτό το λόγο τα άτομα που ασκούνται περισσότερο τείνουν να έχουν λιγότερη συχνότητα δυσκοιλιότητας και μπορούν να την αντιμετωπίσουν πολύ καλύτερα. Ωστόσο, η φυσική άσκηση από μόνη της δεν μπορεί να αποτελεί λύση για όλες τις περιπτώσεις. Στα νεαρά και πολύ δυσκοίλια άτομα αυτό δεν κάνει μεγάλη διαφορά. Προφανώς σε αυτές τις περιπτώσεις, άλλοι παράγοντες αποτελούν τη ρίζα του προβλήματος.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι ασθενείς μπορούν να επωφεληθούν από την άσκηση, εν τούτοις υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που επηρεάζουν την δυσκοιλιότητα τους (φάρμακα, διατροφή, Αλτχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας, ψυχολογική κατάσταση) οι οποίοι πρέπει να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν.
Παραπομπές
Massimo B., Gambaccini D., Usai-Satta P., De Bortoli N., Bertani L., Marchi S., Stasi C. (2015) Irritable bowel syndrome and chronic constipation: Fact and fiction. World J Gastroenterol; 21(40):11362-11370.
Simren M., Palsson OS, Whitehead WE. (2017) Update on Rome IV Criteria for Colorectal Disorders: Implications for Clinical Practice. Curr Gastroenterol Rep; 19(4):15