Σηκώστε το χέρι σας αν εσείς ή κάποιος που ξέρετε έχει πει ‘Είμαι φουσκωμένος σαν να είμαι 3-6-9 μηνών έγκυος’! Μια μέρα, άκουσα από κάποιο μέλος της οικογένειας να λέει ότι νιώθει φουσκωμένη σαν μία γυναίκα 10 μηνών έγκυο, αν υπάρχει κάτι τέτοιο! Μερικές φορές λέω ’Νιώθω και φαίνομαι τόσο φουσκωμένη’ και οι άλλοι απαντούν ότι έχω τόσο επίπεδη κοιλιά όσο πριν, χωρίς να μπορούν να πιστέψουν το αίσθημα φουσκώματος και δυσφορίας που νιώθω.

Περιστατικά πραγματικής κοιλιακής διάτασης (επέκταση της κοιλιάς προς τα έξω), ή το αίσθημα να νιώθει κάποιος φουσκωμένος χωρίς αυτό να φαίνεται, απασχολεί το 10 με 30% του πληθυσμού και αναστατώνει την ποιότητα της ζωής του. Το κοιλιακό άλγος οφείλεται στην συσσώρευση αερίων και διαφέρει από την πρόσληψη βάρους ή την κατακράτηση υγρών στην κοιλιακή χώρα. Συχνά, αλλά όχι πάντα, συνοδεύεται από κοιλιακούς πόνους και κράμπες, αέρια (φούσκωμα), δυσκοιλιότητα, ξαφνική διάρροια, επαναλαμβανόμενα φουσκώματα και δυνατούς ή συχνούς γαστρεντερικούς ήχους.

Το κοιλιακό άλγος επηρεάζει την καθημερινότητα των ανθρώπων, από την οικογενειακή και κοινωνική ζωή μέχρι την επαγγελματική και οικονομική κατάσταση, οδηγώντας συχνά σε απουσίες από την εργασία και συχνές επισκέψεις σε γιατρούς, προσπαθώντας να βρουν λύση στο πρόβλημα. Οι άνθρωποι παραδέχονται ότι δοκιμάζουν διάφορα φάρμακα και τεχνικές αλλά τις περισσότερες φορές νιώθουν αβοήθητοι και απεγνωσμένοι.

Ο γαστρεντερικός σωλήνας είναι σαν ένας συνεχόμενος σωλήνας που ξεκινά από το στόμα και τελειώνει στον πρωκτό. Είναι περικυκλωμένος από το τοίχωμα της κοιλιάς. Όταν τα έντερα γεμίσουν με αέρια, υγρά κόπρανα ή σκληρά κόπρανα λόγω δυσκοιλιότητας, η πίεση αυξάνεται. Αυτή η πίεση σπρώχνει τους μπρος και πλάγιους μυς της κοιλιάς για να μπορέσει η περιοχή να επεκταθεί. Επιπλέον, το διάφραγμα που διαχωρίζει την περιοχή του στήθους από την κοιλιά, μπορεί επίσης να σπρώχνεται προς τα έξω για να δημιουργήσει χώρο για τον αυξημένο όγκο των εντέρων. Όλα αυτά συμβάλλουν στο να φαίνεται ή να νιώθει κάποιος φουσκωμένος, στον πόνο και την δυσφορία.

Ποιές περιστάσεις συνδέονται με το κοιλιακό άλγος;

Το κοιλιακό άλγος μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας πρωταρχικής αιτίας, ένα ανατομικό ή δομικό θέμα όπως η απόφραξη του εντέρου ή το έλκος, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι παραπονιούνται για άλγος όταν υποφέρουν από λειτουργική γαστρεντερική διαταραχή.

Λίγη ιατρική ορολογία.
Ο όρος ’Ασθένεια’ περιγράφει μία κατάσταση όπου η παθολογία είναι εμφανής, π.χ. κάτι μπορεί να φαίνεται στην ακτινογραφία ή την ενδοσκόπηση ή είναι ποσοτικά μετρήσιμο σε μια αιματολογική εξέταση ή κάποιο άλλο διαγνωστικό έλεγχο.

Η ’πάθηση’ είναι απλά όταν ο ασθενής δεν αισθάνεται καλά.

Όταν η πάθηση οφείλεται σε μια ασθένεια που είναι ορατή, π.χ. σε συγκεκριμένη παθολογία ή αλλαγή στην φυσιολογία (βιοχημεία) του σώματος, τότε ονομάζεται δομική. Όταν ο ασθενής υποφέρει και έχει συμπτώματα αλλά δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια ασθένειας, τότε ονομάζεται λειτουργική.

Οι λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές (πρόσφατα μεταφραζόμενες ως διαταραχές στην αλληλεπίδραση εγκεφάλου- εντέρου), παρουσιάζονται σε περισσότερους από τους μισούς ενήλικες και περιλαμβάνουν μια μεγάλη ποικιλία από διαταραχές όπως : Αεροφαγία (κατάποση αέρα), λειτουργική δυσπεψία (αίσθημα δυσπεψίας, μια άβολη αίσθηση πληρότητας και ναυτία μετά το γεύμα) πόνος στην άνω γαστρεντερική περιοχή, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (κοιλιακός πόνος που συνοδεύεται από δυσκοιλιότητα, διάρροια ή εναλλασσόμενη δυσκοιλιότητα / διάρροια με συμπτώματα που υποχωρούν μετά την επίσκεψη στην τουαλέτα), λειτουργικό κοιλιακό άλγος ή λειτουργική δυσκοιλιότητα.

Μη λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές που σχετίζονται με κοιλιακό άλγος είναι: Δυσανεξία στην λακτόζη, Γιαρδίαση ( μόλυνση των εντέρων απο παράσιτα), υπερανάπτυξη βακτηρίων στο λεπτό έντερο, κοιλιοκάκη (μια αυτοάνοση αντίδραση που επιτίθεται στο λεπτό έντερο όταν ο ασθενής καταναλώσει γλουτένη), και απόφραξη εντέρου.

Οι γυναίκες μπορεί επίσης να βιώσουν κοιλιακό άλγος κατά την διάρκεια της εμμηνόρροιας και αυτό θεωρείται φυσιολογικό σύμπτωμα.

Σοβαρές μη γαστρεντερικές διαταραχές που συνδέονται με κοιλιακό άλγος.

Μερικές σοβαρές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό άλγος και δεν πρέπει ποτέ να παραμελούνται ή να τις αγνοούμε. Πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας για περαιτέρω αξιολόγηση και επιβεβαιωμένη διάγνωση όταν το κοιλιακό άλγος είναι έντονο και επίμονο, ή όταν συνοδεύεται από αίμα στα κόπρανα, σκουρόχρωμα κόπρανα, πυρετό, διάρροια, εμετό ή ξαφνική και σημαντική απώλεια βάρους. Κάποιες περιπτώσεις που μπορεί να είναι η αιτία γι αυτά είναι:

• Καρκίνος (εντέρου, ωοθηκών ή μήτρας), νεφρική ανεπάρκεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, ή υπατική νόσος, όπου παράγονται υγρά που αποστραγγίζονται και συλλέγονται στην κοιλιά.
• Βλάβη στον γαστρεντερικό σωλήνα, που επιτρέπει στα αέρια, τα βακτηρίδια και άλλες ουσίες να περάσουν στην περιοχή της κοιλιάς προκαλώντας ερεθισμό ή μόλυνση.
• Παγκρεατική ανεπάρκεια, που μπορεί να αναστείλει την απελευθέρωση σημαντικών παγκρεατικών πεπτικών ενζύμων μέσα στο έντερο, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή πέψη της τροφής και την συσσώρευση τροφίμων και αερίων στο έντερο.

Τι προκαλεί το κοιλιακό άλγος;

Λοιπόν, ποιοι είναι μερικοί από τους λόγους που προκαλούν αυτή την δημιουργία πίεσης στην κοιλιά;

Στα αίτια συμπεριλαμβάνεται η κατάποση αέρα κατά την διάρκεια της ομιλίας ή του φαγητού, η μη ικανοποιητική ή μη έγκαιρη κένωση του στομάχου λόγω δυσπεψίας, η ακανόνιστη κινητικότητα των κοπράνων λόγω δυσκοιλιότητας και η δημιουργία αερίων εξαιτίας του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου και άλλες συνθήκες που οφείλονται στη ζύμωση των προϊόντων από βακτήρια.

Επιπλέον, η σπλαχνική υπερευαισθησία, η οποία είναι η βελτιωμένη αντίληψη των αισθήσεων που ξεκινούν από το έντερο, παίζει ένα ρόλο. Σαν αποτέλεσμα αυτής της ευαισθησίας, ακόμα και μικρές αλλαγές στον όγκο (τέντωμα) και την κίνηση του εντέρου, φαίνονται μεγάλες στο ασθενή και νιώθει φουσκωμένος ακόμα και αν δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια ή διαστολή.

8 τρόποι για μείωση του κοιλιακού άλγους.

• Αποφεύγετε φαγητά που ερεθίζουν ή στα οποία έχετε δυσανεξία. Τα πιο κοινά είναι: λακτόζη από γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξημένη πρόσληψη φρουκτόζης, τεχνητά γλυκαντικά που περιέχουν σάκχαρα, αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών, κατανάλωση σταυροειδών λαχανικών όπως μπρόκολο, κουνουπίδι και σπαράγγια και κατανάλωση οσπρίων τα οποία το σώμα δυσκολεύεται να αφομοιώσει.
• Αποφεύγετε να πίνετε ανθρακούχα ποτά, να πίνετε από καλαμάκι ή το μάσημα τσίχλας.
• Φάρμακα π.χ. στην περίπτωση Γιαρδίασης, η χρήση αντιβιωτικών είναι η πιο εύκολη λύση ενάντια στην λοίμωξη από παράσιτα.
• Συχνή και μετρημένη άσκηση, ειδικά περπάτημα και γιόγκα.
• Ψυχολογική θεραπεία όπως η ύπνωση και θεραπείες συμπεριφοράς που βοηθούν στην μείωση του στρες σε ορισμένους ασθενείς.
• Τεχνικές χαλάρωσης, διαλογισμός και πρακτικές εκπαίδευσης του μυαλού ( να εκπαιδευτεί το μυαλό να εστιάζει στην παρούσα στιγμή).
• Πρόσληψη προβιοτικών. Βρίσκονται φυσικά στο γιαούρτι, στο κεφίρ, και άλλα ζυμωμένα προιόντα ή σε συμπληρώματα συνταγογραφούμενα από γιατρό. Αυτό βρίσκεται ακόμα υπό συζήτηση καθώς συγκεκριμένες μελέτες επιβεβαιώνουν την θετική επίδραση των προβιοτικών και άλλες αναφέρουν μη σημαντική επίδραση στην μείωση του φουσκώματος και την παραγωγή αερίων.
• Η χρήση αντικαταθλιπτικών από επαγγελματίες υγείας. Ο σκοπός της χρήσης αντικαταθλιπτικών είναι να μειώσει την ευαισθητοποίηση του νευρικού συστήματος για τις κινήσεις του εντέρου ( οι οποίες συχνά είναι υπερβολικές σε ασθενείς με λειτουργικές γαστρεντερικές διαταραχές).

Μέσω αυτού του μπλόγκ, η Κλινική Πεπτικής Διατροφής θα ασχοληθεί με όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις, προσφέροντας πληροφορίες σε δοκιμές και τις τελευταίες τάσεις στην διαχείριση του κοιλιακού άλγους.

References

Understanding Bloating and Distension. International Foundation for Functional Gastrointestinal Disorders.

Thiwan S. Abdominal Bloating: A Mysterious Symptom. UNC Center for Functional GI and Motility Disorders.

Reporter’s Guide to Functional Gastrointestinal Disorders. International Foundation for Functional Gastrointestinal Disorders

Lacy BE, Gabbard SL, Crowell MD. Pathophysiology, Evaluation, and Treatment of Bloating. Hope, Hype or Hot Air? Gastroenterol Hematol (NY). 2011; 7(11):729-739.